Το σύνδρομο των πολυμικροθυλακικών Ωοθηκών
Το σύνδρομο των πολυμικροθυλακικών ωοθηκών,η εμφάνιση δηλαδή πολλαπλών θυλακίων μικρού μεγέθους (3-7mm) στις ωοθήκες, συνοδευόμενου από κλινικές και ορμονικές διαταραχές,είναι η πιο συχνή ανωμαλία της λειτουργίας των ωοθηκών και η πιο συχνή ενδοκρινοπάθεια στις γυναίκες.
Το σύνδρομο καλείται πολυκυστικές ωοθήκες (PCO: polycystic ovaries) μία άστοχη ονομασία με δυσμενείς επιπτώσεις. Άστοχη επειδή είναι παραπλανητική,διότι δεν πρόκειται περί κύστεων,αλλά περί θυλακίων που δεν ωρίμασαν.Οι δυσμενείς επιπτώσεις συνίστανται στην ανησυχία και το άγχος που προκαλεί στις ασθενείς,συνήθως νέα άτομα με τους γονείς τους,η ανακοίνωση της πάθησης,διότι γνωρίζουν ότι κύστεις σ’ένα όργανο μπορεί να εγκυμονούν κινδύνους, πολύ δε περισσότερο όταν είναι πολλαπλές.
Διακρίνουμε συνήθως δύο μορφές του συνδρόμου: 1. Την κλασική μορφή στην οποία όλα τα χαρακτηριστικά και ορμονικά στοιχεία του συνδρόμου υπάρχουν,είναι μόνιμα και συνοδεύονται από την επίσης χαρακτηριστική υπερηχογραφική εικόνα των ωοθηκών και 2. Τις ενδιάμεσες ή ηπιότερες μορφές στις οποίες η συμπτωματολογία δεν είναι πλήρης ή οι κλινικές εκδηλώσεις είναι αβληχρές, δεν υπάρχουν όλα τα ορμονολογικά χαρακτηριστικά, ούτε η υπερηχογραφική εικόνα των ωοθηκών είναι μόνιμη. Η κλασική μορφή του συνδρόμου ΠΜΘΩ χαρακτηρίζεται από τα εξής στοιχεία: α. Κλινικώς από τις ανωμαλίες του κύκλου, την έλλειψη ωορρηξίας και τα σημεία υπερανδρογοναιμίας. β. Ορμονολογικά από την υπερέκκριση της LH, την υπερβολική της απάντηση στη GnRH, τη φυσιολογική έκκριση της FSH και την αύξηση των ανδρογόνων του αίματος. Γ. Παθολογoανατομικά από πολλαπλά μικρά θυλάκια που δίνουν χαρακτηριστική εικόνα στο υπερηχογράφημα ωοθηκών. Η συνηθέστερη κλινική εκδήλωση του συνδρόμου είναι η αραιομηνόρροια που εγκαθίσταται τις περισσότερες φορές μετά την εμμηναρχή (πρωτοπαθής αραιομηνόρροια) και μπορεί να μεταπέσει παροδικά ή μόνιμα σε δευτεροπαθή αμηνόρροια (διάρκεια χωρίς εμμηνορυσία άνω των 6 μηνών). Συγχρόνως εμφανίζεται και η υπερτρίχωση που η έντασή της ποικίλει. Από τα λοιπά υπερανδρογοναιμικά σημεία η ακμή και η σμηγματόρροια που προκαλεί λιπαρότητα του δέρματος και του τριχωτού της κεφαλής συνήθως συνοδεύουν την υπερτρίχωση. Η παχυσαρκία δε θεωρείται κλασικό κλινικό στοιχείο.Όταν όμως υπάρχει και ιδίως όταν αφορά το άνω τμήμα του κορμού αποτελεί επιβαρυντικό στοιχείο διότι συνοδεύεται από αντοχή στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμία. Η διάγνωση συνεπώς της κλασικής μορφής του ΠΜΘΩ βασίζεται: 1. Στην κλινική εικόνα (διαταραχές εμμήνου ρύσεως,υπερτρίχωση, ακμή) 2. Στη μέτρηση των ορμονών (αυξημένα ανδρογόνα αίματος,υψηλή LH, φυσιολογική FSH) 3. Στο υπερηχογράφημα ωοθηκών (πολλαπλά μικρά ωοθυλάκια που βρίσκονται στην περιφέρεια των ωοθηκών). Η θεραπεία του συνδρόμου έχει δύο διαφορετικούς στόχους: 1. Τη θεραπεία των διαταραχών του κύκλου και της υπερέκκρισης των ανδρογόνων,η οποία είναι χρόνια, διότι αρχίζει κατά την εποχή της διαπίστωσης του συνδρόμου την περίοδο της ήβης και συνεχίζεται και στην ώριμη ηλικία. 2. Τη θεραπεία της ανωορρηξίας, η οποία γίνεται μόνο όταν η τεκνοποιία είναι επιθυμητή, δηλαδή μία ή περισσότερες φορές στη ζωή μίας γυναίκας, με τη θεραπευτική χορήγηση της κλομιφαίνης.
Τέλος συνιστάται η μείωση του σωματικού βάρους η οποία βοηθάει διττώς, πρώτον διότι βελτιώνει την υπερινσουλιναιμία των παχύσαρκων και δεύτερον διότι ελαττώνει τον όγκο του λίπους το οποίο είναι πηγή περιφερικής παραγωγής ανδρογόνων.