Το check-up του Φειδιππίδη - Προληπτικές εξετάσεις αίματος για δρομείς μαραθωνίων δρόμων
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο δρομέας Φειδιππίδης (530-490 π.Χ.) στάλθηκε από τους Αθηναίους στην Σπάρτη, μεταφέροντας το αίτημα της συμμετοχής των Λακεδαιμονίων στη μάχη του Μαραθώνα. Επέστρεψε με θετική απάντηση έχοντας διανύσει περίπου 200 χλμ σε δύο μέρες. Ο μύθος κατόπιν συνέδεσε τον θάνατο του από εξάντληση με την αναγγελία της νίκης στην ίδια μάχη, έχοντας καλύψει την απόσταση Μαραθώνας-Αθήνα. Προς τιμήν του Αθηναίου δρομέα καθιερώθηκαν οι διάφοροι Μαραθώνιοι δρόμοι αλλά και το Σπάρταθλο.
Το Νοέμβριο 2017 διεξήχθη ο 35ος Αυθεντικός Μαραθώνιος Αθήνας με τη συμμετοχή 50.000 δρομέων, σε κάποια από τις προτεινόμενες διαδρομές 40, 10, 5, 2 χλμ ακόμα και 1 χλμ για παιδιά!
Τα συναισθήματα ευφορίας και αθλητικής αλληλεγγύης που κατακλύζουν τους αθλητές κατά τον τερματισμό ( ενισχυμένα και από την έκλυση των ενδογενών οπιοειδών του εγκεφάλου, των ενδορφινών κατά την άσκηση) ακολουθούνται από το «σύνδρομο της επόμενης ημέρας» που εμφανίζεται συχνότερα στους ερασιτέχνες και περιστασιακούς δρομείς λόγω της έλλειψης κατάλληλης προπόνησης.
Αυτό χαρακτηρίζεται κυρίως από μυαλγίες, αφυδάτωση, κόπωση, ζάλη, ναυτία, υπόταση, ταχυκαρδία κ.ά.
Κατά τον εργαστηριακό έλεγχο αίματος συχνότερα παρατηρούνται:
- Υπονατριαμία
- (λόγω της αφυδάτωσης από εφίδρωση)
- Υποκαλιαιμία
- (λόγω κατανάλωσης του εξωκυττάριου καλίου)
- Υπερασβεστιαμία
- (λόγω μυϊκής καταστροφής)
- Υπερφωσφαταιμία –Υποασβεστιαμία
- (λόγω μυϊκής καταστροφής)
- Υπομαγνησιαμία
- Αύξηση κρεατινικής κινάσης CPK και μυοσφαιρίνης
- (λόγω μυϊκής καταστροφής)
- Μικρή αύξηση των ηπατικών τρανσαμινασών, SGOT-SGPT καθώς και της χολερυθρίνης
- (λόγω επιβάρυνσης του ήπατος)
- Αύξηση των λευκωμάτων, της αλβουμίνης και της μυοσφαιρίνης
- (λόγω μυϊκής καταστροφής)
Σε σημαντική αφυδάτωση μπορεί να επιδεινωθεί η νεφρική λειτουργία με αύξηση της κρεατινίνης, της ουρίας και του ουρικού οξέος. Επισημαίνουμε ότι όσο καλύτερη είναι η προαγωνιστική φυσική κατάσταση του δρομέα τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να εμφανιστούν οι παραπάνω ηλεκτρολυτικές και βιοχημικές διαταραχές στον οργανισμό του. Ολοι οι επίδοξοι δρομείς θα πρέπει να ακολουθούν τις συμβουλές των αθλητικών σύλλογων για την κατάλληλη προαγωνιστική προετοιμασία. Επίσης θα ήταν σκόπιμο να προγραμματίσουν μια σειρά βιοχημικών και αιματολογικών εξετάσεων πριν δηλώσουν συμμετοχή σε κάποιο από τα αγωνίσματα δρόμου.
Προτείνουμε ο προαγωνιστικός έλεγχος να αποτελείται από τις παρακάτω εξετάσεις:
- Γενική αίματος
- Γενική ούρων
- Κρεατινίνη, ουρία, ουρικό οξύ
- (έλεγχος νεφρικής λειτουργίας)
- Λευκώματα, αλβουμίνη, τρανσαμινάσες, χολερυθρίνη
- (έλεγχος ηπατικής λειτουργίας)
- Κρεατινική κινάση CPK, μυοσφαιρίνη
- (έλεγχος κατάστασης μυών)
- Νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, φωσφόρος, μαγνήσιο
- (έλεγχος ομοιόστασης)
Θεωρείται απαραίτητη και η καρδιολογική εξέταση με εκτέλεση ηλεκτροκαρδιογραφήματος και δοκιμασίας κόπωσης για την εκτίμηση της επάρκειας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος. Ο προληππικός αυτός έλεγχος (check-up) θα δώσει τις απαραίτητες πληροφορίες στον ιατρό να εκτιμήσει κατά πόσο ο επίδοξος δρομέας είναι σε θέση να συμμετέχει στα αγωνίσματα αντοχής, όπως οι μαραθώνιοι διαφόρων αποστάσεων. Ετσι θα μπορεί να απολαύσει τόσο την ίδια την ημέρα της συμμετοχής (άσκηση μέσα στη φύση, σύμπνοια και ευγενής άμιλλα με τους υπόλοιπους δρομείς, ηθική επιβράβευση κατά τον τερματισμό) όσο και τα μακροπρόθεσμα οφέλη αυτής της άσκησης.
Σύμφωνα με πληθώρα μελετών αυτά περιλαμβάνουν μείωση της συχνότητας, εμφάνισης των παρακάτω παθολογικών καταστάσεων:
- Παχυσαρκία
- Σακχαρώδης διαβήτης και μεταβολικό σύνδρομο
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Νεοπλασματικές νόσοι
- Διπολικές διαταραχές
- Κατάθλιψη
- Βελτίωση δεικτών ποιότητας ζωής
Σκοπός των πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας, όπως τα διαγνωστικά κέντρα Βιότυπος, είναι να βοηθήσουν τους δρομείς να συμμετέχουν χωρίς προβλήματα υγείας στις διοργανώσεις μαραθωνίων τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές επίπεδο, αλλά να ενθαρρύνουν και το κοινό να ελεγχθεί έτσι ώστε να δημιουργηθούν μελλοντικοί αθλητές.
Βιβλιογραφία
- Ηρόδοτος, Ιστορία, 105-106
- Lee D., R.Pate, C.Lavie et al. Leisure-time running reduces all-cause and cardiovascular mortality risk.J Am Coll Cardiol. 2014 Aug 5; 64 (%): 472-481.
- Schnohr P, Marott JL, Lange P.et al. Longevity in male and female joggers: the Copenhagen City Heart Study.Am J Epidemiol. 2013; 177: 683-9.
- Craft L, Perna F.The benefits of exercise for the clinically depressed. Prim Care Companion J Clin Psychiatry.2004; 6(3):104-111.
