Ελαστογραφία
ΓΕΝΙΚΑ
Η ελαστογραφία ειναι μία απεικονιστική μέθοδος υπερήχων (αλλά και μαγνητικού τομογράφου) που χαρτογραφεί την ελαστικότητα ενός ιστού. Ειδικότερα, χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της σκληρότητας (stiffness) συγκεκριμένων εστιακών αλλοιώσεων (θυρεοειδής, μαστός ) αλλά και για την εκτίμηση της ελαστικότητας ολοκλήρων οργάνων (ήπαρ). Για παράδειγμα, οι κακοήθεις αλλοιώσεις παρουσιάζονται με μειωμένη ελαστικότητα σε σχέση με τον γειτονικό υγιή ιστό, ενώ η διάχυτη ηπατική νόσος παρουσιάζει αυξημένη σκληρότητα απο ένα υγιές ήπαρ.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ: Ηδη στην αρχαία Αίγυπτο υπάρχουν γραπτές αναφορές πρακτικών ιατρών (15ος αιωνας π.Χ.) που χρησιμοποιούσαν την ψηλαφηση για την εκτίμηση εμφανών αλλοιώσεων στο ανθρώπινο σώμα. Στην χώρα μας, ο Ιπποκράτης (5ος αιώνας π.Χ.) έδινε οδηγίες στους μαθητές του πως να εξετάζουν ψηλαφητικά αντίστοιχες περιπτώσεις και όργανα εκτιμώντας την σκληρότητα αυτών.. Στην σύγχρονη ιατρική, η ελαστογραφία εισήχθη με την συμβολή της τεχνολογίας των υπερήχων την δεκαετία του 1990 υποκαθιστώντας και συμπληρώντας την ψηλάφηση.
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Οπως ειπώθηκε, η ελαστογραφία χρησιμοποιείται κυρίως για την διερεύνηση όζων στον θυρεοειδή αδένα, οζωδών αλλοιώσεων στον μαστό ενώ έχει εφαρμογή και σε εστιακές αλλοιώσεις τόσο στον προστάτη όσο και στους όρχεις. Επίσης χρησιμοποιείται στο ήπαρ για την διερεύνηση διάχυτης ηπατικής νόσου. Eκτός της διαγνωστικής προσέγγισης η ελαστογραφία χρησιμοποιείται και σαν οδηγός στην ανεύρεση συγκεκριμένου σημείου βιοψίας αλλά και για να περιορίσει τον υπερβολικό αριθμό αυτών καθώς σε πολλές περιπτώσεις δίνει σαφή εικόνα της δομής μίας αλλοίωσης. Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας, ολο και λιγότερες βιοψίες καθίστανται αναγκαίες καθώς αντικαθίστανται από μία ανώδυνη, αναίμακτη και ακίνδυνη μέθοδο με υψηλά ποσοστά αξιοπιστίας. Ειδικότερα στο ήπαρ που μία βιοψία είναι εξέταση υψηλού ρίσκου, η ελαστογραφία μπορεί να δώσει ακίνδυνη και πολύ αξιόπιστη λύση. ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Υπάρχουν αρκετές τεχνικές ελαστογραφίας ενώ ειναι σε ανάπτυξη και αρκετές νεώτερες. Ολες όμως οι τεχνικές εχουν κοινό σημείο την ανάπτυξη μίας μηχανικής διέγερσης του προς εξέτασιν ιστού και παρακολούθηση και καταγραφή της αντίδρασης του είτε ως εικόνα είτε ως μέτρηση δεδομένων. Oι δύο κυριότερες και πιο διαδεδομένες τεχνικές είναι η strain elastography και η share wave elastography. Στην πρώτη, με την βοήθεια του ηχωβολέα, δημιουργούμε μια εξωτερική πίεση στους ιστούς, η οποία μεταδίδεται στην προς εξέτασιν περιοχή και καταγράφεται απεικονιστικά και χρωματικά η αντιδραση της. Στην δεύτερη, ένα ηχητικό κύμα παράγεται εντός του ιστού που διερευνούμε και εξετάζουμε την ταχύτητα μετάδοσης του σε σχέση με το γειτονικό υγιές παρέγχυμα, κρίνοντας έτσι την ελαστικότητα του σε σχέση με αυτό.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
Η ελαστογραφία ειναι μία σχετικά πρόσφατη τεχνική υπερήχων, αναίμακτη, ακίνδυνη και με υψηλά ποσοστά αξιοπιστίας που είναι σε θέση να μειώσει δραστικά τον αριθμό των απαιτούμενων βιοψιών.