Παθήσεις του προστάτη

Τί είναι ο προστάτης;

Ο προστάτης είναι ένας σημαντικός αδένας του άρρενος ο οποίος έχει σχήμα κάστανου και βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό που είναι τμήμα του παχέος εντέρου. Μέσα από τον προστάτη διέρχεται η ουρήθρα που συνδέει την ουροδόχο κύστη με το πέος.

 

Ποιές είναι οι λειτουργίες του;

Έχει τρεις σημαντικές λειτουργίες:

1. Βοηθά την ουροδόχο κύστη στην διαδικασία της ούρησης
2. Συμβάλλει στην φυσιολογική σεξουαλική ζωή συμμετέχοντας στην λειτουργία της εκσπερμάτωσης
3. Εμπλουτίζει το σπέρμα με χρήσιμα συστατικά διευκολύνοντας έμμεσα την γονιμοποίηση.

 

Ποιές είναι οι παθήσεις του προστάτη;

Στον προστάτη είναι δυνατόν να εμφανισθούν τρεις παθολογικές καταστάσεις:

1. Καρκίνος του προστάτη
2. Καλοήθης υπερτροφία του προστάτη
3. Προστατίτιδα

 

 

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Τι είναι ο καρκίνος του προστάτη;

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στον αδένα αυτόν. Τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα και πιο άναρχα από τα φυσιολογικά κύτταρα με έντονη χωροεπεκτατική τάση. Έτσι δημιουργούνται οι καρκινικοί όγκοι. Η ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη είναι βραδεία και περνούν πολλά χρόνια για να δώσει κλινικά συμπτώματα και μεταστάσεις. Γι αυτό η έγκαιρη διάγνωση στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης του καρκίνου είναι σωτήρια και η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι επιτυχής σε πολύ υψηλά ποσοστά. Όταν ο καρκίνος του προστάτη δεν εντοπισθεί έγκαιρα τότε ο καρκίνος επεκτείνεται σε γειτονικούς ιστούς και τα καρκινικά κύτταρα μεταφέρονται σε άλλα σημεία του σώματος (κάνουν μεταστάσεις).

Σήμερα ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο πνεύμονα και αφορά σε ηλικίες 50 – 80 ετών. Εάν διαγνωστεί έγκαιρα, οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολλές και η επιβίωση του ασθενούς πλησιάζει το 100%.

 

Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του προστάτη;

Είναι αρκετά συχνός αφού 1 στους 10 άνδρες θα αναπτύξει καρκίνο του προστάτη κατά την διάρκεια της ζωής του.

 

Ποιες είναι οι αιτίες του;

Η αιτία του καρκίνου είναι άγνωστη, αλλά η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η φυλή και οι διατροφικές συνήθειες παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Έτσι λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι όσο αυξάνεται η ηλικία υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

Εάν στο οικογενειακό ιστορικό υπάρχει καρκίνος και μάλιστα σε ηλικία < 55 ετών, τότε υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανισθεί η νόσος στους απογόνους. Επιρρέπεια στη νόσο έχει η μαύρη φυλή και τα άτομα που η διατροφή τους είναι πλούσια σε ζωικά λίπη.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη;

Στα αρχικά στάδια του καρκίνου δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα. Γι αυτό σε πολλές περιπτώσεις γίνεται αντιληπτός όταν έχει δώσει μεταστάσεις σε διάφορα σημεία του σώματος.

Εάν υπάρχουν συμπτώματα μπορεί να είναι τα παρακάτω:

• Συχνή η επιτακτική ανάγκη ούρησης
• Διακοπτόμενη ή καθυστερημένη ροή ούρων
• Πόνος κατά την ούρηση
• Αίμα στα ούρα
• Πόνος κατά την εκσπερμάτωση ή αίμα στο σπέρμα
• Πόνος στην περιοχή της λεκάνης

 

Πώς γίνεται η πρόληψη του καρκίνου του προστάτη;

Τα τελευταία χρόνια μια απλή εξέταση αίματος, το PSA και το Free PSA, έχει φέρει επανάσταση στην διάγνωση του καρκίνου του προστάτη αφού με τον τρόπο αυτό ανιχνεύεται στα αρχικά στάδια και η θεραπεία είναι σχεδόν δεδομένη.

Η εξέταση αυτή πρέπει να αρχίζει στην ηλικία των 45 ετών και σε άτομα που έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό από την ηλικία των 40 ετών. Η κλινική εξέταση και η καθοδήγηση από τον ουρολόγο είναι επιβεβλημένη. Ο γιατρός θα καθορίσει το χρόνο των εργαστηριακών εξετάσεων και θα κάνει την εκτίμηση των αποτελεσμάτων.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη;

Η δακτυλική εξέταση και η τιμή του PSA σε συνδυασμό με τα ευρήματα των υπερήχων καθορίζουν την απόφαση του ουρολόγου για να προβεί σε βιοψία του προστάτη ή όχι. Συνεπώς η βιοψία θα επιβεβαιώσει με σαφήνεια την διάγνωση ιδιαίτερα στα πρώιμα στάδια.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε ένα πρωτοποριακό μαθηματικό μοντέλο από το ίδρυμα έρευνας για τον καρκίνο του προστάτη (SWOP), το οποίο χρησιμοποιεί 4 παραμέτρους που έχουν αποδειχθεί ανεξάρτητοι προγνωστικοί δείκτες για την παρουσία καρκίνου προστάτου στην βιοψία και με βάση αυτές υπολογίζεται σε κάθε ασθενή η πιθανότητα να πάσχει από την νόσο.

Οι δείκτες αυτοί είναι:

1. Η τιμή του PSA
2. Το αποτέλεσμα της δακτυλικής εξέτασης του προστάτη (σκληρία ή όχι)
3. Ο όγκος του προστάτη υπολογιζόμενος με το διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη
4. Η απουσία υποηχομένων βλαβών στο διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη.

 

ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Τί είναι καλοήθης υπερτροφία του προστάτη;

Στους περισσότερους άνδρες μετά την ηλικία των 45-50 ετών αρχίζει να αυξάνεται το μέγεθος του προστάτη. Η αύξηση αυτή του προστάτη χαρακτηρίζεται ιατρικά ως καλοήθης υπερτροφία του προστάτη.

 

Είναι η καλοήθης υπερτροφία του προστάτη καρκίνος;

Η καλοήθης υπερτροφία του προστάτη δεν είναι μια καρκινική κατάσταση. Η ύπαρξη αυτής της κατάστασης δεν προδιαθέτει αλλά ούτε αποκλείει μελλοντικό καρκίνο.

 

Πού οφείλεται η αύξηση του μεγέθους του προστάτη;

Η αύξησης του μεγέθους του προστάτη οφείλεται στην δράση μιας ορμόνης που προέρχεται από την τεστοστερόνη και ονομάζεται διυδροτεστοστερόνη.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερτροφίας του προστάτη;

Η κατάσταση αυτή ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια, δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα, και αυτά ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Με την αύξηση της ηλικίας όμως, λόγω και της συνεχιζόμενης αύξησης του προστάτη η συχνότητα και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων αυξάνονται.

Τα συνήθη συμπτώματα της υπερπλασίας (υπερτροφίας) του προστάτη είναι:

• Συχνουρία
• Νυχτουρία
• Αδύνατη και διακεκομμένη ούρηση, μείωση της ακτίνας ούρησης
• Αίσθηση ατελούς κένωσης
• Καθυστέρηση της έναρξης της ούρησης
• Αίσθηση για επιτακτική ούρηση

Η σοβαρότητα των προβλημάτων αυτών εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο η ουρήθρα αποφράσσεται από το μεγάλο μέγεθος του προστάτη. Στα πρώτα στάδια της υπερτροφίας δεν υπάρχουν συμπτώματα και οι περισσότεροι άνδρες δεν τροποποιούν τις καθημερινές συνήθειές τους.

Με την πάροδο των ετών ο προστάτης διογκώνεται αρκετά, σφίγγει την ουρήθρα και έτσι μετά την ούρηση μένει υπόλειμμα ούρων στην ουροδόχο κύστη. Τότε αρχίζουν τα συμπτώματα να εμφανίζονται πιο έντονα και πιο συχνά, με αποτέλεσμα να μεταβάλλονται οι συνήθειες του πάσχοντος ανθρώπου, που είναι η συχνή ούρηση, η έγερση δύο και τρεις φορές κατά την διάρκεια του ύπνου για ούρηση.

Σε σπάνιες περιπτώσεις η υπερτροφία που προστάτη μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη απόφραξη. Η κατάσταση αυτή είναι επείγουσα και χρήζει άμεση ιατρική αντιμετώπιση για να μην προκληθούν περαιτέρω βλάβες.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερτροφίας του προστάτη;

Η διάγνωση είναι σχετικά απλή. Με την δακτυλική εξέταση ο ουρολόγος αντιλαμβάνεται άμεσα το μέγεθος και την υφή του προστάτη. Η μέτρηση του PSA είναι σημαντική αφού στην υπερτροφία του προστάτη η τιμή του είναι σχετικά υψηλή. Τέλος, ο υπέρηχος προστάτη καθορίζει με ακρίβεια το μέγεθος, την σύσταση και το περίγραμμα του αδένα.

 

Πώς αντιμετωπίζεται η υπερτροφία του προστάτη;

Στις περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο η υπερτροφία του προστάτη αντιμετωπίζεται με φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση. Κατάλληλα φάρμακα είναι η φιναστεριδίνη, που επιφέρει αλλαγή στις ορμόνες του άνδρα και οι αναστολείς των α-αδρενεργικών υποδοχέων. Η χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται με την μέθοδο της διουρηθρικής προστατεκτομής. Αυτή είναι η μέθοδος εκλογής σήμερα.

 

ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙΔΑ

Τι είναι προστατίτιδα;

Προστατίτιδα είναι ένας γενικός όρος, που περιγράφει κάθε μορφή φλεγμονής του προστάτη.

 

Πόσοι τύποι προστατίτιδας υπάρχουν;

Οι προστατίτιδες διαχωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

• Οξεία μικροβιακή προστατίτιδα
• Χρονία προστατίτιδα, η οποία διαχωρίζεται σε:
  • Χρονία μικροβιακή προστατίτιδα
  • Χρονία μή μικροβιακή προστατίτιδα
  • Ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα

 

Τι είναι η οξεία μικροβιακή προστατίτιδα και ποια τα συμπτώματά της;

Είναι μια λοίμωξη του προστάτη, που προκαλείται από συνήθη εντεροβακτηριακά μικρόβια, όπως η E.Coli, Klebsiella και Proteus. Η μόλυνση γίνεται με τη μεταφορά μικροβίων μέσω της ουρήθρας κατά τη σεξουαλική επαφή, αιματογενώς δηλαδή με την κυκλοφορία του αίματος από παρακείμενο όργανο ή προκύπτει ως επιπλοκή της βιοψίας του προστάτη. Οι ασθενείς με οξεία προστατίτιδα παρουσιάζουν πυρετό, ρίγος, συχνοουρία και δυσουρία (δηλαδή πόνο και δυσκολία στην ούρηση).

 

Τι είναι η χρονία προστατίτιδα;

Είναι μία παθολογική κατάσταση του προστάτη, ο οποίος έχει συνήθως μια ήπια φλεγμονή.

Υπάρχουν 3 τύποι χρονίας προστατίτιδας:

1. Η μικροβιακή προστατίτιδα
2. Η μη μικροβιακή προστατίτιδα
3. Η ασυμπτωματική προστατίτιδα

Παρατηρούμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ο ενοχοποιητικός παράγοντας είναι μόλυνση με μικρόβιο. Υπάρχουν όμως και χρόνιες προστατίτιδες, στις οποίες δεν διαπιστώνεται μόλυνση του προστάτη.

Τα συμπτώματα στη χρόνια προστατίτιδα είναι συνήθως ήπια και είναι:

1. Tο χρόνιο πυελικό άλγος
2. Η συχνοουρία
3. Η δυσχέρεια στην ούρηση

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της προστατίτιδας;

Ο κλινικός ιατρός - συνήθως ο ουρολόγος - θέτει τη διάγνωση, με την κλινική εξέταση και τα εργαστηριακά ευρήματα. Στο εργαστήριο γίνεται η απομόνωση και ταυτοποίηση του παθογόνου μικροβίου που προκάλεσε την προστατίτιδα, με καλλιέργεια ούρων (στην οξεία προστατίτιδα) ή με καλλιέργεια και εξέταση προστατικού υγρού, που προκύπτει από τη μάλαξη του προστάτη (στη χρονία προστατίτιδα).

 

Πώς επιτυγχάνεται η θεραπεία της προστατίτιδας;

Η θεραπεία της οξείας προστατίτιδας είναι σχετικά εύκολη. Λόγω της διάσπασης του προστατικού φραγμού, όλα σχεδόν τα φάρμακα διαχέονται στον προστατικό ιστό. Η καλλιέργεια των ούρων και το αντιβιόγραμμα καθοδηγούν τον κλινικό ιατρό στην χορήγηση του κατάλληλου αντιβιοτικού. Η διάρκεια της θεραπείας είναι περίπου 4 εβδομάδες.

Η θεραπεία της χρονίας προστατίτιδας είναι δύσκολη, γιατί αρκετά συχνά παρουσιάζονται υποτροπές, που οφείλονται στο ότι τα μικρόβια που εγκαθίστανται μέσα στον αδένα – συνήθως μικρόβια όπως E. Coli, Klebsiella, Proteus και ειδικά μικρόβια όπως τα χλαμύδια και το μυκόπλασμα – προκαλούν εστιακή φλεγμονή.

Γύρω από τα μικρόβια αναπτύσσονται βιομεμβράνες που τα “προστατεύουν”, με αποτέλεσμα να δημιουργείται έτσι μια ασπίδα που εμποδίζει τη διείσδυση των αντιβιοτικών. Οι καλλιέργειες ούρων ή οι τμηματικές ουροκαλλιέργειες σε συνδυασμό με προστατικό έκκριμα από μάλαξη του προστάτη (μέθοδος Stamey-Meares), βοηθούν στην απομόνωση του μικροβίου από το εργαστήριο και με την κατάλληλη αγωγή επιτυγχάνεται θεραπεία.