Μυκητιάσεις

Μυκητίαση νυχιών

Λόγω της αυξημένης συχνότητάς τους ιδιαίτερη μνεία γίνεται για τις μυκητιάσεις των νυχιών, επίσης γνωστές ως ονυχομυκητιάσεις. Είναι από τις πιο κοινές δερματολογικές διαταραχές, προσβάλλουν τη μήτρα, την κοίτη ή το ονυχιαίο δίσκο και προκαλούν αλλοιώσεις που αφορούν το χρώμα, το σχήμα, την υφή ή το πάχος των νυχιών του χεριού ή του ποδιού.

Η επίπτωση των ονυχομυκητιάσεων στην Ευρώπη εκτιμάται στο 3-8% του πληθυσμού. Προσβάλλονται όλες οι Φυλές.

Ηλικία:

πολύ συχνότερες στους ενήλικες

παιδιά κάτω των 18 ετών 2,6%

Φύλλο:

συχνότερη στους άνδρες,

εντούτοις, η ονυχομυκητίαση από Candida συχνότερη στις γυναίκες.

Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε ένα μολυσμένο νύχι;

• Έχει λευκή, κίτρινη ή καφέ απόχρωση
• Αλλάζει σχήμα, γίνεται παχύτερο
• Γίνεται εύθραυστο και θρυμματίζεται εύκολα
• Έχει δυσάρεστη οσμή

Συμπτώματα

Η μυκητίαση των νυχιών αρχίζει συνήθως με κηλίδες άσπρου ή κίτρινου χρώματος που εμφανίζονται στην άκρη του νυχιού. Συνήθως προσβάλλονται ένα ή δύο νύχια στο κάθε πόδι, ενώ η καθολική προσβολή των νυχιών είναι είτε ενδεικτική άλλης πάθησης (π.χ ψωρίαση, λειχήνας κ.α) είτε απαντάται σε εξαιρετικά παραμελημένες περιπτώσεις.

Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η μόλυνση προχωρά πιο βαθιά και καταλαμβάνει όλο το νύχι, το κάνει πιο χοντρό-παχύ και εύθρυπτο. Η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλα νύχια.

Σε βαριές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει δυσμορφία, πόνο, απώλεια δεξιοτήτων και αποκόλληση του νυχιού, επηρεάζοντας την ικανότητα του ατόμου να περπατήσει όταν προσβάλλονται τα νύχια των ποδιών, συνηθέστερα όμως και ιδίως στις γυναίκες, το πρόβλημα είναι αισθητικό. Δευτεροπαθείς βακτηριακές λοιμώξεις μπορεί να εμφανιστούν γύρω απ΄το μολυσμένο νύχι.

Παράγοντες κινδύνου που συμβάλουν στην ανάπτυξη της ονυχομυκητίασης:

• Οικογενειακό ιστορικό
• Μεγάλη ηλικία
• Θερμό κλίμα - υπερβολική εφίδρωση
• Τραύμα
• Διαβήτης, ανοσοκαταστολή
• Κυκλοφορικές διαταραχές
• Κακή υγιεινή
• Αθλητικές δραστηριότητες
  • (γυμναστήρια, πισίνες, αθλητικά παπούτσια)
• Τοπική ή συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών
• Συχνή έκθεση στους αιτιολογικούς παράγοντες
  • (ξυπόλυτοι σε χώμα-άμμο, κτηνίατροι, αγρότες)
• Συχνοί τραυματισμοί
  • (υπερβολικό λιμάρισμα των νυχιών)
• Νύχια βαμμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα,
  • βοηθούν επίσης τους μύκητες να αποικίσουν το δέρμα και τα εξαρτήματά του.

Οι μύκητες μπορούν να ζήσουν έως και 1 χρόνο στο πάτωμα, τα χαλιά και άλλα κοινόχρηστα αντικείμενα (πετσέτες, σφουγγάρια, χαλάκια).

Γιατί οι μύκητες προτιμούν τα πόδια;

Το δέρμα μας είναι γεμάτο από αθώους μύκητες. Στις ζεστές, υγρές και σκοτεινές περιοχές, ωστόσο, οι μύκητες πολλαπλασιάζονται μαζικά και ως εκ τούτου δημιουργούν ενοχλήσεις. Οπότε τα πόδια αποτελούν ένα ιδανικό περιβάλλον για τους μύκητες, γι’ αυτό και μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων ταλαιπωρείται από τους μύκητες των ποδιών.

Είναι εξαιρετικά μεταδοτικοί, ειδικά όταν περπατάμε ξυπόλυτοι σε ντους που είναι σε αθλητικές εγκαταστάσεις, σάουνα, γυμναστήρια, πισίνες, δοκιμαστήρια ρούχων, δωμάτια ξενοδοχείων κλπ

Προσοχή: oι μυκητιάσεις είναι μεταδοτικές!

Πώς μεταδίδονται;

• μέσω της δερματικής επαφής
• μέσω της χρήσης μολυσμένων αντικειμένων,
  • όπως χτένες, πετσέτες κλπ.
• μέσω της άμεσης επαφής με μολυσμένα ζώα
  • (γάτες, σκύλους, βοοειδή, άλογα ή άγρια ζώα)
• μέσω της θάλασσας ή της πισίνας,
  • εξαιτίας της υγρασίας που ευνοεί την ανάπτυξη των μυκήτων

Μυκητίαση δέρματος

Η κλινική εικόνα διαφέρει, ανάλογα με το είδος του μύκητα. Το κυριότερα συμπτώματα μιας μυκητίασης στο δέρμα, είναι κατά κανόνα φαγούρα, ελαφρύ κάψιμο, ερυθρότητα, απολέπιση (ξεφλούδισμα).

Αργότερα εμφανίζονται, ανάλογα με την αιτία, ερεθισμός ή πληγή μεταξύ των δακτύλων, ενώ στα πέλματα και στις φτέρνες συχνά παρουσιάζονται ξηρότητα και πάχυνση. Πλάκα (έγερση του δέρματος) ερυθηματώδης, σαφώς αφοριζόμενη από το γύρω υγιές δέρμα, με κεντρική ίαση και περιφερική απολέπιση συνήθως στα εκτεθειμένα μέρη, με ή χωρίς κνησμό, ερύθημα με ήπια απολέπιση μεταξύ των τελευταίων δαχτύλων του ποδιού, σπασμένες τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής, ρωγμές, φολίδες, ξεφλούδισμα είναι οι πιο συχνές εικόνες μιας μυκητίασης.

Μπορεί να αισθάνεστε κάψιμο ή τσούξιμο και να συνυπάρχουν φλύκταινες, έκκριμα ή ξηρότητα. Η προσβολή από μύκητες μεταξύ των δακτύλων παρουσιάζεται συνήθως με πολύ μαλακό υποκίτρινο δέρμα,σκάσιμο ή φουσκάλες και συνιστά μία ενοχλητική και πολύ εύκολα μεταδιδόμενη ασθένεια.

Η θεραπεία είναι απαραίτητη. Τα συμπτώματα, πέρα από τα δάκτυλα, μπορούν να εκδηλωθούν στις πτέρνες, στις παλάμες και μεταξύ των δακτύλων των χεριών. Εάν ο μύκητας εξαπλωθεί στα νύχια, αυτά μπορεί να αποχρωματιστούν, να υποστούν πάχυνση ή ακόμα και να θρυμματιστούν.

Ποικιλόχρους πιτυρίαση

Χρόνια επιφανειακή μυκητίαση, με εντόπιση κυρίως σε κορμό και βραχίονες,που χαρακτηρίζεται από κυκλικές ή ωοειδείς υπέρ- ή υποχρωματικές κηλίδες, με ήπια απολέπιση, συνήθως χωρίς συνοδά συμπτώματα.

Το νόσημα οφείλεται σε έναν λιπόφιλο ζυμομύκητα, ο οποίος υπάρχει φυσιολογικά στο δέρμα των ενηλίκων (σαπρόφυτο). Η ζέστη, η υγρασία, η ανοσοκαταστολή μετατρέπουν τον μύκητα στην παθολογική του μορφή, εμφανίζοντας τη νόσο. Κατ΄ εξαίρεση, η ποικιλόχρους πιτυρίαση δεν είναι μεταδοτική.

Μυκητιάσεις τριχωτού κεφαλής

• Η συχνότερη μυκητίαση σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας
• Χαρακτηρίζεται από έντονη απολέπιση, φαγούρα και βλάβες των τριχών
• Σε Β.Ευρώπη και Αμερική συνήθως οφείλεται στο μύκητα Τrichophytontonsurans, ενώ στη Νότια Ευρώπη στο Microsporumcanis, έναν μύκητα που βρίσκεται σε ζώα, ιδίως σκύλους.
• Στην Ελλάδα σήμερα οφείλεται κυρίως στο Microsporumcanis αλλά και σε άλλους μύκητες.

Μύκητες στο σώμα

Και άλλα μέρη του σώματος είναι ευαίσθητα σε λοιμώξεις από μύκητες.

Στο δέρμα μας, υπάρχει πάντα κάποια ποσότητα μυκήτων. Κανονικά, το δέρμα σχηματίζει ένα φυσικό φράγμα εναντίον αυτών των μυκήτων, αλλά υπό ορισμένες συνθήκες μπορούν να το διαπεράσουν και να προκαλέσουν μόλυνση.
Ελέγξτε ειδικά τις θερμές και υγρές περιοχές του δέρματος, όπως τις μασχάλες, τη βουβωνική χώρα και τις πτυχώσεις κάτω από το στήθος ή τους γλουτούς.

Η φαγούρα, η ερυθρότητα και η απολέπιση είναι κλασικά συμπτώματα που δείχνουν μια πιθανή μυκητιασική λοίμωξη. Όσο πιο σύντομα αντιληφθείτε τα συμπτώματα και απευθυνθείτε σε δερματολόγο, τόσο πιο γρήγορα θα απαλλαγείτε από την μυκητίαση.

Απαραίτητη για την ορθή διάγνωση και θεραπεία είναι η άμεση μικροσκοπική εξέταση και η καλλιέργεια από την περιοχή της βλάβης.

Η ΕΞΕΤΑΣΗ

Είναι απλή και ανώδυνη.
Αν πρόκειται για ονυχομυκητίαση, ο μικροβιολόγος, με μια καθαρή αντικειμενοφόρο πλάκα-ξέστρο θα συλλέξει δείγμα από το προσβεβλημένο νύχι και κυρίως από την περιφέρειά του καθώς και υπονύχιο υλικό.

Αν πρόκειται για μυκητίαση του τριχωτού της κεφαλής κατάλληλο υλικό είναι οι σπασμένες, αποχρωματισμένες και συρρικνωμένες τρίχες ή αυτές που φέρουν λέπια, ενώ όσον αφορά το δέρμα, κατάλληλα είναι τα λέπια που αποπίπτουν από την προσβεβλημένη περιοχή με τη βοήθεια μιας πλάκας.

Χαρακτηριστικό των παθογόνων μυκήτων είναι ότι αναπτύσσονται πολύ αργά, γι΄αυτό και η απάντηση της καλλιέργειας συνήθως απαιτεί χρόνο τουλάχιστον 15 ημερών.

Δεν πρέπει στα νύχια να έχουν εφαρμοστεί αντισηπτικά (π.χ Betadine), αντιμυκητιασικές κρέμες, πούδρες, λάκες για τουλάχιστον ένα μήνα, ούτε να έχουν ληφθεί αντιμυκητιασικά χάπια για 3 μήνες πριν την καλλιέργεια.

Επίσης τα νύχια καλό είναι να έχουν ξεβαφτεί τουλάχιστον 10 ημέρες πριν.

Αντιμετώπιση

Ο δερματολόγος είναι ο κατάλληλος ιατρός για να διαγνώσει μία υποκείμενη αιτία, αν υπάρχει, και να δώσει αποτελεσματική θεραπεία.

Η θεραπεία μπορεί να είναι τοπική με τη χρήση κρέμας ή λάκας ή συστηματική με χάπια από το στόμα και συνήθως διαρκεί για ικανό χρονικό διάστημα (συνήθως πάνω από ένα μήνα).

Η θεραπεία των ονυχομυκητιάσεων συχνά είναι δύσκολη. Αποτυχία θεραπείας συμβαίνει σε ποσοστό 25-40%.
Αίτια: κακή συμμόρφωση ασθενούς λόγω του ότι η διάρκεια της θεραπείας είναι παρατεταμένη, μειωμένη απορρόφηση φαρμάκου, αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα, δερματοφύτωμα (εκτεταμένη υπονύχια υπερκεράτωση – ονυχόλυση), αντοχή στα φάρμακα.

Τα νύχια είναι δύσκολοι στόχοι για τα αντιμυκητιασικά φάρμακα. Σε ορισμένα αντιμυκητιασικά θα ήταν καλό να ελέγχεται η ηπατική λειτουργία κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Πρόληψη

• Συχνό πλύσιμο και έλεγχος των ποδιών
• Σκουπίζετε πολύ καλά τα πόδια σας μετά το μπάνιο με καθαρή πετσέτα, με ιδιαίτερη προσοχή στις περιοχές μεταξύ των δακτύλων
• Χρησιμοποιείτε αντιιδρωτικά προϊόντα και πούδρες αν έχετε έντονη εφίδρωση
• Μην περπατάτε ξυπόλητοι σε κοινόχρηστους χώρους όπως γυμναστήρια, πισίνες, ντους, αποδυτήρια, σάουνες κλπ.
• Αερίζετε τα παπούτσια σας 24 ώρες πριν τα ξαναφορέσετε
• Φοράτε άνετα υποδήματα από μαλακό δέρμα και βαμβακερές κάλτσες
• Η αποφυγή τραυματικών πεντικιούρ και αποστείρωση των εργαλείων πεντικιούρ είναι απαραίτητη

Παρατήρηση: Πρέπει να σημειωθεί ότι μια διαταραχή της μορφολογίας και του χρώματος των ονύχων δεν είναι πάντα μυκητίαση όπως πολλοί πιστεύουν. Ποικίλες είναι οι συστηματικές ή τοπικές νόσοι που μπορεί να υποδυθούν μυκητίαση και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους, ενώ κλινικά μια βλάβη μοιάζει με μυκητίαση, στην καλλιέργεια δεν αναπτύσσεται μύκητας.

Νοσήματα του ήπατος, των νεφρών, του θυρεοειδούς, η ανεπάρκεια βιταμινών καθώς και η σιδηροπενική αναιμία, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές από τα νύχια.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις θα εξαρτηθούν από τα υπόλοιπα συμπτώματα, εάν υπάρχουν, και μπορεί να περιλαμβάνουν πλήρη αιματολογικό έλεγχο.

Συμπεράσματα

Τα τελευταία χρόνια ιδίως οι ονυχομυκητιάσεις αυξάνονται. Νέες διαγνωστικές τεχνικές έχουν προστεθεί στις κλασικές μεθόδους, που αυξάνουν τα ποσοστά ανίχνευσης των μυκήτων. Πρωταρχική σημασία για τη σωστή διάγνωση παίζει η άμεση εξέταση και η καλλιέργεια από τις βλάβες.

Ο ΒΙΟΤΥΠΟΣ διαθέτει τα απαραίτητα υλικά, την υποδομή και κυρίως την εμπειρία για την ορθή διάγνωση των μυκητιάσεων.
(Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς εξετάζονται ώστε να διαμορφωθεί το θεραπευτικό σχήμα που του ταιριάζει.Η πειθαρχημένη αντιμετώπιση τοπική ή και συστηματική αυξάνει τα ποσοστά ίασης).