Κυριότερες παθήσεις προστάτη & υπερηχογράφημα
Τι είναι ο προστάτης; Ο προστάτης είναι ένας αδένας που έχει μέγεθος και μορφολογία σαν ένα κάστανο, ο οποίος βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Η ουρήθρα είναι ο σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη προς τα έξω. Ο ρόλος του προστάτη επιγραμματικά είναι να παρέχει ένα μέρος του υγρού που είναι απαραίτητο για την εκσπερμάτωση. Το υγρό αυτό βοηθά στη μεταφορά και τη διατήρηση του σπέρματος και ονομάζεται προστατικό υγρό. Υπερτροφία προστάτου Ο προστάτης αδένας σταδιακά αυξάνει σε μέγεθος με την ηλικία στην μεγάλη πλειοψηφία των ανδρών και έχει καθαρά ορμονική αιτιολογία. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται καλοήθης υπερτροφία και αποτελεί μία από τις πιο συχνές παθήσεις του άνδρα κατά την 5η και 6η δεκαετία της ζωής του.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν διαταραχές της ούρησης όπως καθυστέρηση της έναρξης, διακεκομμένη ούρηση, ελάττωση της ακτίνας των ούρων, επιμήκυνση του χρόνου της ούρησης. Επίσης επιτακτική ούρηση, στάγδην αποβολή ούρων, συχνουρία, νυχτουρία. Τα συμπτώματα αυτά, χωρίς να είναι επικίνδυνα καθιστούν δύσκολη την κοινωνική και καθημερινή ζωή του ανθρώπου.
Το μέγεθος του προστάτη δεν καθορίζει πάντοτε το μέγεθος της παρεμπόδισης της ροής των ούρων και την σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Είναι δυνατόν άνδρες με μικρού μεγέθους αδένα να παρουσιάζουν σημαντική παρεμπόδιση λόγω τοπικής πιέσεως στην ουρήθρα και άλλοι, με σημαντική υπερτροφία του προστάτη αδένα, να παρουσιάζουν ήπια συμπτωματολογία λόγω του ότι η υπερτροφία έχει κυρίως περιφερική εντόπιση. Το υπερηχογράφημα εντοπίζει την διόγκωση του αδένα καθορίζοντας το μέγεθος του σε κυβ.εκ. αλλά κυρίως δίνει πληροφορίες για την λειτουργικότητα και την μορφολογία της ουροδόχου κύστεως η οποία είναι το όργανο που επηρεάζεται άμεσα. Ετσι, εντοπίζουμε κυρίως την κατακράτηση ούρων που είναι το αίτιο της συχνουρίας και της νυχτουρίας καθώς και την υπερτροφία και τα εκκολπώματα αυτής («κύστη προσπαθείας») που δημιουργούνται στην προσπάθεια της κύστεως να υπερνικήσει την παρεμπόδιση στην έξοδο των ούρων.
Καρκίνος προστάτη. Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνά εμφανιζόμενο καρκίνο στους άνδρες του δυτικού κόσμου. Είναι επίσης η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Στην Ελλάδα μόνο διαγιγνώσκονται περίπου 5000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο. Συνήθως δεν δίνει συμπτώματα και έτσι ο μόνος τρόπος εντόπισης είναι ο προληπτικός έλεγχος. Λίγοι παράγοντες κινδύνου έχουν συσχετιστεί σημαντικά με τον καρκίνο του προστάτη, και αυτοί είναι: – Οικογενειακό ιστορικό (εμφάνιση καρκίνου προστάτη σε συγγενικό πρόσωπο κυρίως πρώτου βαθμού). – Ηλικία (όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο πιο συχνός είναι ο καρκίνος. Στατιστικά το 80% ανδρών πάνω από 80 έτη βρίσκεται να πάσχει από την νόσο). Ηλικία έναρξης σεξουαλικής δραστηριότητας (όσο πιο νωρίς, τόσο αυξημένη η πιθανότητα καρκίνου του προστάτη). Κάπνισμα. Αφρικανική φυλή (πιο ευάλωτη στην εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη). Ο κυριότερος τρόπος εντοπισμού της νόσου είναι η ραγδαία αύξηση του PSA καθώς και η δακτυλική εξέταση από τον ουρολόγο. Το υπερηχογράφημα έχει μικρή εφαρμογή στην διάγνωση της νόσου. Αφορά κυρίως την εντόπιση διαταραχών στην υφή του προστάτη ή στην μορφολοφία του σχήματος του καθώς επίσης και στην επέκταση της νόσου τοπικά (περιπροστατικά ή στην ουροδόχο κύστη). Το διορθικό υπερηχογράφημα έχει μεγαλύτερη ευαισθησία στην διάγνωση της νόσου και συνδυάζεται σχεδόν πάντα με την λήψη υλικού (βιοψία) από τον αδένα.
Προστατίτιδα. Σε αντίθεση με την υπερτροφία του προστάτη, η νόσος αυτή αφορά κυρίως τους νέους άνδρες. Πρόκειται για μία φλεγμονή του προστάτη, η οποία οφείλεται στην ύπαρξη κάποιου μικροβίου (συνήθως το E.Coli). Αυτό το μικρόβιο φθάνει στον προστάτη από τα ούρα ή το έντερο ενώ σπανιότερα φτάνει εκεί μέσω της σεξουαλικής επαφής. Έχουν επίσης εντοπιστεί και μορφές φλεγμονής του αδένα χωρίς μικροβιακό υπόστρωμα. Eίναι μία αρκετά συχνή και επώδυνη κατάσταση, που ταλαιπωρεί αρκετούς άνδρες και συχνά υποβαθμίζει την ποιότητα της ζωής τους. Aν μάλιστα η προστατίτιδα αμεληθεί, μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια κατάσταση. Οι συνήθεις τρόποι εντοπισμού της νόσου είναι η αύξηση του PSA σε συνδυασμό με τα τυπικά συμπτώματα της νόσου (πυρετός, πόνος στην πύελο ή κατά την ούρηση, συχνουρία) και την δακτυλική εξέταση. To υπερηχογράφημα εντοπίζει κυρίως την διόγκωση και την οιδηματώδη υφή του αδένα στην οξεία φάση και αποκλείει άλλες καταστάσεις με παρόμοια μορφολογία στην περιοχή. Επίσης εντοπίζει τις ουλώδεις καταστάσεις (αποτιτανώσεις) στην χρόνια φάση.