Κολύμβηση & υγεία
Η κολύμβηση εκτιμήθηκε από την αρχαιότητα ως μέσο φυσικής άσκησης και ψυχαγωγίας. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την κολυμβητική τέχνη, όπως μαρτυρούν οι αμφορείς και οι τοιχογραφίες του 1600 πΧ που βρέθηκαν. Στην Οδύσσεια ο Όμηρος εξυμνεί τις κολυμβητικές ικανότητες του Οδυσσέα, ο οποίος όταν το πλοίο του βυθίστηκε, κατάφερε να φτάσει κολυμπώντας μέχρι το νησί των Φαιάκων. Ωστόσο το άθλημα της κολύμβησης δεν περιλαμβάνονταν στα επίσημα αγωνίσματα των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων. Οι πρώτοι κολυμβητικοί όμιλοι δημιουργούνται στη Μεγάλη Βρετανία το 1837, όπου και ξεκινάνε οι πρώτοι κολυμβητικοί αγώνες. Οι περισσότεροι κολυμβητές κολυμπούσαν την πρόσθια κολύμβηση και διάφορες παραλλαγές της. Η κολύμβηση είναι παρούσα σε όλους τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα αρχικά αγωνίσματα ήταν το ελεύθερο (κρόουλ) και το πρόσθιο. Το ύπτιο προστέθηκε στους Αγώνες του 1904. Το 1940 οι κολυμβητές του προσθίου ανακάλυψαν πως μπορούσαν να πάνε πιο γρήγορα κινώντας τα χέρια τους συγχρόνως πίσω από το κεφάλι τους, το οποίο αργότερα εξελίχθηκε στο στυλ της πεταλούδας. Η κολύμβηση αποτελεί ιδανική άσκηση για τους ενήλικες καθώς γυμνάζει όλο το σώμα, ενώ προλαμβάνει ή ακόμα και θεραπεύει τις μυοσκελετικές παθήσεις. Παράλληλα, η κολύμβηση χαρίζει ευεξία, τονώνει το αναπνευστικό και το καρδιαγγειακό σύστημα και βοηθά να χαθούν τα περιττά κιλά. Τους χειμερινούς μήνες μπορείτε να κολυμπήσετε στα δημοτικά κολυμβητήρια ή τις κλειστές πισίνες των γυμναστηρίων, ακολουθώντας πάντοτε τις συμβουλές των ειδικών ώστε να ωφεληθείτε περισσότερο από τις ευεργετικές ιδιότητες της κολύμβησης.
Πριν ξεκινήσετε το κολυμβητήριο:
Κάθε ενήλικος οφείλει να κάνει ένα γενικό ιατρικό τσεκ απ (αιματολογικό έλεγχο) και ένα καρδιογράφημα, προτού ξεκινήσει συστηματική κολύμβηση σε κολυμβητήριο. Το καρδιογράφημα είναι απολύτως απαραίτητο στα άτομα άνω των 40 ετών με προδιάθεση για καρδιολογικά προβλήματα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσοι έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό και τα άτομα τα οποία έχουν έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιοπάθειας, όπως υπέρταση, κάπνισμα ή περιττά κιλά. Τα άτομα που υποφέρουν από κάποια πάθηση (καρδιολογική, αναπνευστική ή χρόνιο νόσημα σαν τον σακχαρώδη διαβήτη) μπορούν να βελτιώσουν την υγεία τους με τη βοήθεια της κολύμβησης σε κολυμβητήρια, αλλά πρέπει να εφαρμόζουν τις οδηγίες του γιατρού τους και να αθλούνται υπό επιτήρηση. Το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης, για τις οποίες η κολύμβηση θεωρείται η πλέον κατάλληλη άσκηση αφού λόγω του νερού ελαχιστοποιούνται οι τριβές και δεν καταπονούνται οι αρθρώσεις του σώματος.
Κολυμβητήρια
Συχνότητα και διάρκεια στην κολύμβηση. Για να έχει ουσιαστικά οφέλη η κολύμβηση, καλό είναι να πηγαίνετε στο κολυμβητήριο δύο φορές την εβδομάδα ή και τρεις αν αυτό είναι δυνατό. Σε κάθε επίσκεψη η διάρκεια της άσκησης μέσα στο νερό καλό είναι να φτάνει τα 30 λεπτά. Κολύμβηση σε κολυμβητήρια και ευεργετική δράση στο σώμα Η κολύμβηση γυμνάζει όλες τις μυϊκές ομάδες του σώματος. Με την συστηματική κολύμβηση οι μύες που απαρτίζουν το μυοσκελετικό σύστημα δυναμώνουν και αποκτούν μεγαλύτερη ελαστικότητα, ενώ διορθώνονται και οι βλάβες που προκαλεί η καθιστική ζωή στο γραφείο και το σπίτι. Επίσης, η κολύμβηση βοηθά να υποχωρήσουν οι πόνοι από τις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος (αυχενικό σύνδρομο, οσφυαλγία, ισχιαλγία κλπ) ενώ αποτελεί και προληπτικά το καλύτερο είδος γυμναστικής για την θωράκιση του μυοσκελετικού συστήματος. Όμως τα οφέλη από την κολύμβηση δεν σταματούν εδώ. Η κολύμβηση βελτιώνει την αναπνευστική ικανότητα και τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, χαρίζοντας παράλληλα ευεξία αφού συντελεί στην έκλυση των ενδορφινών (τις λεγόμενες ορμόνες της ευτυχίας).
Κολύμβηση σε κολυμβητήρια και κίνδυνοι. Η κολύμβηση, όπως άλλωστε κάθε μορφή άσκησης μπορεί να διαταράξει τους καρδιακούς παλμούς και να προκαλέσει ταχυκαρδία, ειδικά όταν γίνεται σε υψηλή ένταση. Στα άτομα που έχουν προδιάθεση για καρδιοπάθεια ή κάποιο διαγνωσμένο καρδιολογικό ή αναπνευστικό πρόβλημα, ο γιατρός τους είναι ο μόνος αρμόδιος να θέσει τα σωστά όρια, δηλαδή πόσο πρέπει να διαρκεί η κολύμβηση και σε ποια ένταση να γίνεται. Και τα υγιή άτομα ωστόσο πρέπει να αυξάνουν σταδιακά τον χρόνο κολύμβησης και την ένταση της άσκησης, ειδικά αν είναι αγύμναστα ή καπνιστές. Επίσης, πρέπει να σταματούν αμέσως την κολύμβηση και να βγαίνουν από το νερό αν νιώσουν ζάλη, δυσφορία ή δυσκολία στην αναπνοή. Παράλληλα, στην πισίνα πρέπει να τηρείτε τους κανόνες ατομικής υγιεινής, ώστε να μην κινδυνέψετε από άλλου είδους απρόοπτα. Το ντους πριν την κολύμβηση (αλλά και μετά) είναι απαραίτητο, όπως και το να χρησιμοποιείτε ειδικό σκουφάκι για τα μαλλιά. Τις κρύες ημέρες και όταν φυσά είναι σημαντικό να μην φεύγετε βρεγμένοι από το κολυμβητήριο με νωπά ρούχα ή μαλλιά γιατί αυτό μπορεί να πυροδοτήσει οξεία οσφυαλγία ή οξεία ισχιαλγία, ειδικά σε άτομα που υποφέρουν από μυοσκελετικές παθήσεις.
Ποιο στυλ κολύμβησης να επιλέξετε. Για όσους υποφέρουν από μυοσκελετικές παθήσεις του κορμού (στην πλάτη, τη μέση ή τον αυχένα), μακράν καταλληλότερο στυλ είναι το ύπτιο. Κι αυτό γιατί η κολύμβηση σε ύπτια θέση γυμνάζει εντατικά τους αντιβαρικούς μύες του σώματος που αδρανούν στην καθημερινή ζωή. Αντιβαρικοί μύες είναι οι ραχιαίοι, οι ρομβοειδείς, οι τραπεζοειδείς και οι μέσοι γλουτιαίοι που ενώ ζορίζονται διαρκώς από τις καθημερινές δραστηριότητες και κυρίως την καθιστική εργασία δεν έχουν την ευκαιρία να γυμναστούν με ειδικές ασκήσεις. Δεύτερη κατά σειρά επιλογή για όσους έχουν μυοσκελετικά προβλήματα κορμού είναι το ελεύθερο στυλ κολύμβησης, ενώ το πρόσθιο στυλ κολύμβησης αντεδείκνυται γιατί ζορίζει την σπονδυλική στήλη υποχρεώνοντας παράλληλα σε υπερέκταση τον ταλαιπωρημένο από την εργασία στο κομπιούτερ αυχένα. Για όσους υποφέρουν από μυοσκελετικά προβλήματα των άκρων, με πρώτο και κύριο το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα συνιστάται καταρχήν το ελεύθερο στυλ κολύμβησης, ενώ συμπληρωματικά ενδείκνυται και η κολυμβηση σε ύπτιο στυλ. Η κολύμβηση σε πρόσθιο στυλ αντεδείκνυται γιατί ασκεί πίεση στον καρπό. Ωστόσο, για τα υγιή άτομα η κολύμβηση σε πρόσθιο στυλ αποτελεί εξαιρετική άσκηση για την πρόληψη του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα. Για τους υπέρβαρους και πάλι το ύπτιο είναι το καταλληλότερο στυλ κολύμβησης καθώς γυμνάζει τους αγύμναστους αντιβαρικούς μύες και αποσυμφορίζει την πίεση που δέχεται η σπονδυλική στήλη. Επίσης, η κολύμβηση σε ύπτια θέση ισιώνει την πλάτη και κρατά στην σωστή θέση τον αυχένα. Αν τα υπέρβαρα άτομα δεν έχουν μυοσκελετικά προβλήματα (πράγμα ασύνηθες) μπορούν να ασκηθούν κολυμπώντας σε ελεύθερο στυλ και σε πρόσθιο που γυμνάζει περισσότερο τα άκρα (χέρια-πόδια). Κολύμβηση σε ύπτιο, ελεύθερο ή πρόσθιο στυλ συνιστάται και στους διαβητικούς ασθενείς, αφού βοηθά στην παραγωγή ινσουλίνης. Τα άτομα που υποφέρουν από διαβήτη πρέπει να ασκούνται καθημερινά και μπορούν να συνδυάσουν την κολύμβηση με άλλα είδη γυμναστικής. Και από τα τρία στυλ κολύμβησης μπορούν τέλος να ωφεληθούν όσοι υποφέρουν από αποφρακτικές αναπνευστικές παθήσεις όπως είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια αλλά και από παροξυσμικές αναπνευστικές ασθένειες σαν το άσθμα. Φυσικά, η κολύμβηση -όπως και κάθε άλλη άσκηση- αποφεύγεται όταν εκδηλώνεται κρίση άσθματος γιατί μπορεί να την επιδεινώσει. Τέλος η πεταλούδα απευθύνεται σε άτομα που γνωρίζουν καλά κολύμβηση και τα μυστικά της, και δεν ενδείκνυται για ανθρώπους με αυξημένο βάρος, εγκύους και άτομα με τραυματισμό ή κινητικά προβλήματα.
Κολύμβηση και θερμίδες. Ως αερόβιο άθλημα, η κολύμβηση επιταχύνει τις καύσεις και καίει θερμίδες, συμβάλλοντας έτσι στην απώλεια βάρους. Για να αυξηθούν οι καύσεις, η κολύμβηση απαιτεί σωστή τεχνική ώστε να γίνεται σωστά η εναλλαγή των χεριών και των ποδιών στην κίνηση και να είναι ρυθμική η αναπνοή. Για να είναι πιο επωφελής η άσκηση καλό είναι να προηγείται μια ολιγόλεπτη προθέρμανσηεκτός νερού (διατάσεις και εκτάσεις των χεριών), ενώ μετά το τέλος της κολύμβησης συνιστάται αποθεραπεία (πάλι εκτός νερού) με ολιγόλεπτο περπάτημα. Το περπάτημα ρυθμίζει το αναπνευστικό, ενώ μπορεί να εναλλάσσεται με την κολύμβηση σαν άσκηση μέσα σε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Κατάλληλη ώρα για κολύμβηση Η καταλληλότερη ώρα για κολύμβηση είναι το πρωί, που το σώμα είναι πιο ξεκούραστο. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, μπορείτε να πάτε στο κολυμβητήριο το απόγευμα μετά τη δουλειά φροντίζοντας να έχουν περάσει 4 ώρες από το τελευταίο πλήρες γεύμα. Αν έχει προηγηθεί σνακ αντί για γεύμα ο χρόνος μεσολάβησης (από το σνακ στο κολυμβητήριο) είναι μικρότερος και δεν ξεπερνά την μιάμιση ώρα.