Ιός του Δυτικού Νείλου
Ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι ένας RNA ιός, ανήκει στο γένος των Flavivirus της οικογενείας Flaviviridae και ενδημεί στις εύκρατες και τροπικές περιοχές του πλανήτη. Πρώτη φορά απομονώθηκε το 1937 στο Δυτικό Νείλο, στην Ουγκάντα. Πριν από το 1994, λοιμώξεις από τον ιό αυτό ήταν σποραδικές και ο ιός εθεωρείτο από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ως ιός χαμηλής επικινδυνότητας για τον άνθρωπο. Στη συνέχεια όμως, το 1994 ενέσκυψε επιδημία στην Αλγερία όπου καταγράφηκαν πολλές περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας εξαιτίας του ιού. Το 1996 ξέσπασε επιδημία στη Ρουμανία, με πολλά κρούσματα και ιδιαίτερη αύξηση των περιπτώσεων προσβολής του κεντρικού νευρικού συστήματος. Το 1999 ο ιός του Νείλου εξαπλώθηκε στο Δυτικό Ημισφαίριο, με εμφάνιση κρουσμάτων στη Νέα Υόρκη, τον Καναδά, την Καραϊβική, τη Λατινική Αμερική και στη συνέχεια εμφανίστηκε στην Ευρώπη. Τα τελευταία δύο χρόνια έκανε την εμφάνισή του και στην Ελλάδα.
Πώς μεταδίδεται ο ιός του Δυτικού Νείλου; Ο κύκλος μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου φαίνεται σχηματικά στο παρακάτω διάγραμμα: Η κύρια οδός μετάδοσης στον άνθρωπο είναι τα μολυσμένα (από τον ιό) κοινά κουνούπια (είδος culex), τα οποία μολύνονται όταν τρέφονται με μολυσμένα πτηνά.
Σπάνιοι τρόποι μετάδοσης στον άνθρωπο – Μεταμόσχευση οργάνων μολυσμένου δότη. – Μετάγγιση μολυσμένου αίματος. – Έκθεση στον ιό λόγω επαγγελματικής ιδιότητας. Ο ιός του Δυτικού Νείλου δεν μεταδίδεται με απλή επαφή από άνθρωπο σε άνθρωπο, με άγγιγμα ή με φιλί ούτε με σεξουαλική επαφή. Συμπτώματα από τη λοίμωξη με τον ιό του Δ. Νείλου – Πορεία της Νόσου Εκτιμάται ότι ποσοστό 80% των ανθρώπων που μολύνθηκαν με τον ιό του Δ. Νείλου είναι ασυμπτωματικοί, ενώ το 20% των μολυσμένων ατόμων θα αναπτύξουν συμπτώματα που χαρακτηρίζονται με τον όρο: ΠΥΡΕΤΟΣ ΤΟΥ Δ. ΝΕΙΛΟΥ Τα συμπτώματα αυτά είναι: πυρετός, κεφαλαλγία, μυαλγία, ναυτία, έμετος, φλεγμονή λεμφαδένων, δερματικά εξανθήματα, κακουχία. Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν μερικές ημέρες ή και μερικές εβδομάδες. Η κατηγορία αυτή ασθενών δεν αναπτύσσει συμπτώματα από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Ένα μικρό ποσοστό, της τάξης του 1% αναπτύσσει σοβαρά συμπτώματα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα τα οποία χαρακτηρίζονται με τους όρους: εγκεφαλίτιδα του Δ. Νείλου, μηνιγγίτιδα του Δ. Νείλου, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα του Δ. Νείλου. Τα συμπτώματα των ασθενών της κατηγορίας αυτής είναι: πολύ υψηλός πυρετός, πονοκέφαλος, δυσκαμψία, μυϊκή αδυναμία, τρόμος, κώμα, απώλεια οράσεως και παράλυση. Ο κίνδυνος προσβολής του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος είναι μεγαλύτερος σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών και σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Το ποσοστό θνητότητας από εγκεφαλίτιδα είναι περίπου 10% και η μέση ηλικία θανάτου 78 έως 82 έτη. Η συνολική θνητότητα της νόσου είναι 0,1% δηλ. ένας θάνατος σε χίλιες λοιμώξεις, όλων των παραπάνω κατηγοριών. Πρόληψη από τον Ιό του Δυτικού Νείλου Ο ασφαλέστερος τρόπος για την αποφυγή της λοίμωξης του Δ. Νείλου είναι: να αποφεύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών. Όταν βρισκόμαστε κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες σε εξωτερικό χώρο και κυρίως σε περιοχές όπου ευνοείται η ύπαρξη κουνουπιών, επιβάλλεται η χρήση κατάλληλων εντομοαπωθητικών, και η κάλυψη μεγάλου μέρους τους σώματός μας, φορώντας ρούχα με μακριά μανίκια και παντελόνια. Οι πόρτες των σπιτιών πρέπει να είναι κλειστές και στα παράθυρα να υπάρχουν κουνουπιέρες. Φροντίζουμε γενικά να ελέγχουμε συχνά και να απομακρύνουμε τους τόπους αναπαραγωγής των κουνουπιών που είναι τα κάθε είδους λιμνάζοντα νερά (όπως νερά σε γλάστρες, βαρέλια, νερό πισίνας, νερό σε πιάτα κατοικίδιων κτλ.).
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Σε πόσο χρόνο από τη μόλυνση οι άνθρωποι αναπτύσσουν συμπτώματα; Οι άνθρωποι αναπτύσσουν συμπτώματα 2 έως 14 ημέρες (περίοδος επώασης) μετά το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού. 2) Πόσο χρόνο διαρκούν τα συμπτώματα; Τα συμπτώματα από λοίμωξη με τον ιό του Δ. Νείλου γενικά διαρκούν λίγες ημέρες. Υπάρχουν όμως σοβαρότερες εκδηλώσεις της νόσου, με τα συμπτώματα να διαρκούν μερικές εβδομάδες. Τα συμπτώματα των πολύ σοβαρών λοιμώξεων με ιό του Δ. Νείλου (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα) συνήθως διαρκούν μερικές εβδομάδες. 3) Υπάρχει εμβόλιο για προστασία του ανθρώπου από τον ιό του Δ. Νείλου; Δεν υπάρχει εμβόλιο για την προστασία του ανθρώπου. 4) Ποια είναι η θεραπεία για τη λοίμωξη από τον Ιό του Δ. Νείλου; Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δ. Νείλου. Σε περιπτώσεις με μέτρια συμπτωματολογία όπως πυρετός, μυαλγίες, αδιαθεσία, η λοίμωξη παρέρχεται χωρίς ιδιαίτερη αγωγή. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις οι ασθενείς χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη λόγω της ανάγκης για υποστηρικτική αγωγή, όπως ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, οξυγόνο και νοσηλευτική φροντίδα. 5) Κατά πόσο είναι υπαρκτός ο κίνδυνος λοίμωξης από τη μετάγγιση αίματος ή τη μεταμόσχευση οργάνων; Στη πράξη δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του Ιού του Δ. Νείλου διαμέσου μετάγγισης αίματος ή μεταμόσχευσης οργάνου, γιατί γίνεται αυστηρότατος έλεγχος του δότη, με σύγχρονες μεθόδους στα νοσοκομεία. Στην Ελλάδα τα έτη 2010 και 2011 διαγνώσθηκαν συνολικά 363 κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, από τα οποία 267 εμφάνισαν εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση) και 96 κρούσματα ήπιες εκδηλώσεις (εμπύρετο νόσημα). Καταγράφηκαν 46 θάνατοι σε ασθενείς άνω των 65 ετών και με υποκείμενα νοσήματα.