Ιογενείς Ηπατίτιδες

Ποιά εικόνα παρουσιάζει η νόσος; Οι ιογενείς ηπατίτιδες είναι δυνατόν να διαδράμουν ασυμπτωματικώς, χωρίς δηλαδή κλινικά συμπτώματα οπότε χαρακτηρίζονται υποκλινικές μορφές, ή να εμφανίσουν κλινικά συμπτώματα που χαρακτηρίζονται από κακουχία, κόπωση, ναυτία, εμέτους, διάρροια και πυρετό. Μετά από 1-3 εβδομάδες ακολουθούν οι κλασικές εκδηλώσεις της νόσου με ίκτερο, σκοτεινόχρωμα, ούρα κ.λ.π.

Παρακάτω περιγράφονται οι ιογενείς ηπατίτιδες.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α

Οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας Α και είναι RNA ιός. Αποβάλλεται από τα κόπρανα ασθενών και η μετάδοσή του γίνεται από μολυσμένα νερά και τρόφιμα τα οποία εισέρχονται από το στόμα και έτσι πολλαπλασιάζεται ο ιός στο έντερο. Εν συνεχεία με την κυκλοφορία του αίματος ο ιός μεταφέρεται στο ήπαρ όπου δημιουργείται η φλεγμονή. Η ηπατίτιδα Α είναι καλής πρόγνωσης, δεν δημιουργεί χρόνια ηπατοπάθεια και σπάνια είναι θανατηφόρος νόσος. Χαμηλή Μέτρια Υψηλή Γεωγραφική κατανομή ενδημικότητας του ιού της ηπατίτιδας Α ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η διάγνωση γίνεται στο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο με την ανίχνευση αντισωμάτων IgM anti-HAV σε δείγμα ορού του ασθενούς. ΠΡΟΛΗΨΗ: Η πρόληψη γίνεται με ειδικό εμβόλιο που περιέχει αδρανοποιημένο ιό HAV. Ο εμβολιασμός εφαρμόζεται από τη 1995 με πολύ καλά αποτελέσματα. Το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό 95% χωρίς να παρουσιάζει σημαντικές παρενέργειες. Επίσης σημαντικό για την πρόληψη είναι το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών και η καθαριότητα των σκευών διατροφής.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β

Οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας Β που είναι DNA ιός. Πρώτη ανακάλυψη για τον ιό αυτό έγινε το 1965 από τον αμερικανό Blumbery ο οποίος διαπίστωσε ένα ειδικό αντιγόνο στον ορό αίματος σε ιθαγενή από την Αυστραλία. Αυτό έγινε η αιτία που στην ανίχνευση του ιού στο μικροβιολογικό εργαστήριο λέμε εξέταση για αυστραλιανό αντιγόνο. Μεταγενέστερες έρευνες αποκάλυψαν ότι το αντιγόνο αυτό είναι πρωτεΐνη επιφανείας του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV). Για τις έρευνες αυτές στους πρώτους ερευνητές απονεμηθεί βραβείο Nobel. Η διάγνωση για την οξεία και χρόνια λοίμωξη βασίζεται στην ανίχνευση του επιφανειακού αντιγόνου HbsAg στο αίμα του ασθενούς. Η ανίχνευση αντισωμάτων IgM anti HBc είναι δηλωτικό Οξείας ή πρόσφατης λοίμωξης. Για την μελέτη της ιογενούς ηπατίτιδος στην καθημερινή ιατρική πράξη γίνεται εξέταση των αντιγόνων HbsAg, HbeAg και των αντισωμάτων HbsAb, HbcAb, HbeAb. Επιπλέον για να ελέγξει ο γιατρός την πορεία της νόσου εκτιμά ένα σύνολο βιοχημικών εξετάσεων που αφορούν κυρίως την λειτουργία του ήπατος όπως οι τρανσαμινάσες, γGT, ALP, LDH, χολερυθρίνη, CRP κ.λ.π. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ: Ενδημεί κυρίως σε υποανάπτυκτες χώρες όπως στην περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής και στην νοτιοανατολική Ασία, όπου το 20% του πληθυσμού προσβάλλεται από την λοίμωξη σε μικρή ηλικία. Οι κυριότερες αιτίες μετάδοσης του ιού της ηπατίτιδας είναι η σεξουαλική, η αιματογενής, η κάθετη από μητέρα σε έμβρυο. Στον πίνακα 1 περιγράφονται οι τρόποι μετάδοσης. ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Σεξουαλική Αιματογενής (χρήστες ναρκωτικών, μετάγγιση αίματος και παραγώγων αίματος, αιμοκάθαρση, οδοντιατρικές πράξεις) Κάθετη από την έγκυο μητέρα στο παιδί Αφανής παρεντερική Ενδοοικογενειακή Στην συχνότητα της λοίμωξης οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι ομοφυλόφιλοι, οι ετεροφυλόφιλοι με πολλαπλούς συντρόφους, οι χρήστες τοξικών ουσιών, οι φυλακισμένοι, οι πολυμεταγγιζόμενοι, οι εργαζόμενοι στον τομέα υγείας (από ατυχήματα), οικείοι ατόμων με HbsAg(+). Στην Ελλάδα ο επιπολασμός της βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα περίπου στο 3%. Ο μαζικός εμβολιασμός παιδιών και εφήβων έχει βελτιώσει το ποσοστό ενδημικότητας και προβλέπεται να το βελτιώσει περισσότερο. Τα τελευταία χρόνια πηγή κινδύνου για την μετάδοση της ηπατίτιδας είναι ο μεγάλος αριθμός μεταναστών που κατακλύζει την Ελλάδα, η γκετοποίηση αυτών και κατά συνέπεια η αδυναμία συστηματικού ελέγχου και εμβολιασμού αυτών. Γεωγραφική κατανομή ενδημικότητας του ιού της ηπατίτιδας Β ΠΡΟΛΗΨΗ: Για την πρόληψη σε άτομα που εκτέθηκαν στον ιό της ηπατίτιδος, χορηγείται ανοσοσφαιρίνη ηπατίτιδας Β αμέσως μετά τον νυγμό με μολυσμένη βελόνα, εντός 14 ημερών από την σεξουαλική έκθεση ή αμέσως κατά την γέννηση στο βρέφος που έχει μητέρα HbsAg(+). Ο εμβολιασμός παιδιών με ανασυνδυασμένο εμβόλιο ηπατίτιδας Β καθώς και ομάδων υψηλού κινδύνου συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ C

Προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας C ο οποίος είναι RNA ιός. Η πορεία της νόσου είναι κλινικώς ήπια και χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις των τρανσαμινασών στον ορό. Η νόσος μεταπίπτει σε χρονιότητα σε ποσοστό >50% και σε κίρρωση το 20% των περιπτώσεων αυτών. ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η διάγνωση τίθεται με ανίχνευση αντισωμάτων anti-HCV στον ορό. Τα αντισώματα μπορεί να εμφανισθούν μετά την λοίμωξη, αλλά συνήθως εμφανίζονται 3-5 μήνες μετά την έκθεση στον ιό. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ: Ο ιός της ηπατίτιδας C είναι από τους κυριότερους παράγοντες ηπατοπάθειας στον δυτικό κόσμο. Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι πάσχουν 2.000.000 άτομα. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 90-100.000 περίπου είναι οι χρόνιοι ιοί της ηπατίτιδας C. Γεωγραφική κατανομή ενδημικότητας του ιού της ηπατίτιδας C Η μετάδοση του ιού γίνεται κυρίως με διαδερμική μετάδοση όπως είναι η χρήση ενδοφλέβιων ουσιών από τοξικομανείς και σε αυτό οφείλεται το 50% των περιπτώσεων. Άλλος σημαντικός παράγων μετάδοσης είναι από μετάγγιση αίματος ή παραγώγων αυτού. Η σεξουαλική μετάδοση είναι πιθανή αλλά όχι τόσο συχνή όπως στον ιό της ηπατίτιδας Β. Η μετάδοση από τη μητέρα στο έμβρυο είναι πολύ μικρή καθώς μικρή είναι και η ενδοοικογενειακή μετάδοση. ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η διάγνωση τίθεται με εξέταση αίματος, ανίχνευση δηλαδή των αντισωμάτων του ιού στον ορό ασθενούς. Πιο ευαίσθητη μέθοδος είναι η ανίχνευση του RNA ιού στον ορό με PCR-μέθοδο (μοριακές τεχνικές) αλλά συνήθως δεν χρειάζεται. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΗΠΑΤΙΤΙΔΩΝ: Σήμερα με την ανάπτυξη της Βιοτεχνολογίας και την πρόοδο της εργαστηριακής ιατρικής είναι εύκολο να ανιχνεύσουμε τα αντισώματα των ιών της ηπατίτιδας και να δοθεί μια γρήγορη και έγκυρη απάντηση στον κλινικό ιατρό. Αντισώματα για την ηπατίτιδα C, ανίχνευση των αντιγόνων HbsAg και HbeAg και των αντισωμάτων της HbsAb, HbeAb και HbcAb IgG για παλαιά και Hbc καθώς και αντισώματα για την ηπατίτιδα Α παλαιά IgG και πρόσφατα IgM. Οι εξετάσεις αυτές μαζί με τις βιοχημικές εξετάσεις για την λειτουργία του ήπατος όπως SGPT, SGOT, γGT, ALP, CPK, LDH, χολερυθρίνη, λευκώματα είναι ένα ισχυρό όπλο που χρειάζεται ο κλινικός γιατρός για να θέσει την διάγνωση. Εάν χρειαστεί είναι δυνατόν σήμερα με μοριακές τεχνικές (PCR) να ανιχνεύσουμε το RNA ή το DNA των ιών (ανάλογα με τον ιό) και να επιβεβαιωθεί η διάγνωση καθώς επίσης να γίνει μέτρηση του ιικού φορτίου. ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Σήμερα για τις ηπατίτιδες Β και C υπάρχουν θεραπείες σημαντικές που αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό του ιού στο ήπαρ με αποτέλεσμα την ύφεση της φλεγμονής και την μη εξέλιξη της νόσου. Τέτοια φάρμακα είναι η κυταρφερόνη, νουκλεοσιδικά ανάλογα, η λαμιβουδίνη, η αδεφοβίνη κ.α. Ειδικά θεραπευτικά πρωτόκολλα που εφαρμόζουν οι κλινικοί γιατροί αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα περιστατικά αυτά με καλά αποτελέσματα.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Δ

Ο ιός της ηπατίτιδας Δ (HDV) είναι RNA ιός και χαρακτηρίζεται ως ατελής ιός αφού για την μετάδοση και τον πολλαπλασιασμό του απαιτεί την ύπαρξη του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV). Έτσι λοιπόν ο ιός της ηπατίτιδας Δ προκαλεί σύγχρονη λοίμωξη με τον ιό HBV ή επιλοίμωξη ενός χρόνιου φορέα HBV. Ενισχύει τη βαρύτητα της λοίμωξης με HBV και έτσι επιταχύνει την εξέλιξη της χρόνιας ηπατίτιδας Β προς κίρρωση και σε οξεία κεραυνοβόλο ηπατίτιδα. ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η διάγνωση γίνεται στο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο με την ανίχνευση αντισωμάτων anti HDV στο αίμα του ασθενή. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ: Ενδημική στις μεσογειακές χώρες και στις χώρες της Νότιας Αμερικής. Μεταδίδονται κυρίως στους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, με μεταγγίσεις αίματος και σπανιότερα με την σεξουαλική οδό. ΠΡΟΛΗΨΗ: Εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β. Έμμεσα προφυλάσσει την μόλυνση από τον ιό Δ.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Ε

Είναι RNA ιός και ευθύνεται για υδατογενείς επιδημίες ηπατίτιδας στις Ινδίες, μέρη της Ασίας, της Αφρικής και του Μεξικό. Η νόσος αυτή έχει υψηλή θνησιμότητα (10-20%) στις έγκυες γυναίκες και στον γενικό πληθυσμό 1-3%. ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η διάγνωση βασίζεται στην αναζήτηση αντισωμάτων IgG και IgG anti HCV.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ

Για τη πρόληψη αλλά και τον έλεγχο ενεργής μορφής της νόσου υπάρχουν διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις οι οποίες θα βοηθήσουν τον κλινικό ιατρό στην αξιολόγηση του ασθενούς. Στα διαγνωστικά εργαστήρια ΒΙΟΤΥΠΟΣ εφαρμόζονται σύγχρονοι μέθοδοι για την εκτέλεση των παρακάτω εξετάσεις και τα αποτελέσματα δίδονται αυθημερόν. Ηπατίτιδα Α : Αντισώματα HAV ολικά και IgM Ηπατίτιδα Β : HBsAg (αυστραλιανό αντιγόνο), aHBs (αντισώματα επιφανείας), HBeAg (αντιγόνο e), HBeAb (αντισώματα e), HBcT (αντισώματα πυρήνος ολικά), HBcM (αντισώματα πυρήνος IgM), μοριακή ανίχνευση – ποσοτικός προσδιορισμός του ιού της Ηπατίτιδας Β. Ηπατίτιδα C: αντισώματα HCV, μοριακή ανίχνευση – ποσοτικός προσδιορισμός του ιού της Ηπατίτιδας C. Ηπατίτιδα D: Αντισώματα HDV ολικά και IgM, αντιγόνο HDag Ηπατίτιδα Ε: Aντισώματα HEV Βιοχημικές εξετάσεις ήπατος : SGPT, SGOT, γGT, ALP, CPK, LDH, χολερυθρίνη, λευκώματα, CRP, ANA, INR, APTT. Για πληροφορίες επικοινωνήστε με τη γραμματεία μας στα τηλέφωνα 210 6894509, 210 6541832, 210 6148535 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας www.biotypos.gr