Δάγγειος πυρετός
Ιστορική καταγραφή της τελευταίας μεγάλης επιδημίας στην Ελλάδα (1927-28). Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, ασθενής ηλικίας 84 ετών, κάτοικος περιοχής Αγρινίου,κατέληξε στις 30/08/12 από σύνδρομο αιμορραγικού πυρετού και σηπτικού shock, νοσηλευόμενος σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο των Πατρών. Στον ασθενή υπήρξαν κλινικοεργαστηριακές ενδείξεις πρόσφατης λοίμωξης από τον ιό του Δάγγειου πυρετού.
Ο Δάγγειος πυρετός προκαλείται από τον ιό της οικογένειας των Flaviviridae, μία από τις πέντε οικογένειες οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν μία μεγάλη ομάδα RNA ιών, που είναι γνωστοί ως αρμποϊοί (arthropod-borne viruses). Mεταδίδεται με κουνούπια, κυρίως του είδους Αedes aegypti. Έχουν διαπιστωθεί 4 ορότυποι του ιού (1-4) και η λοίμωξη μ’έναν από τους ορότυπους του ιού δεν εξασφαλίζει ανοσία για τους υπόλοιπους. Η αρχική λοίμωξη εμφανίζεται ως γριππώδης συνδρομή και είναι συνήθως αυτοϊώμενη. Επαναλοίμωξη από διαφορετικό ορότυπο του ιού προκαλεί Δάγγειο αιμορραγικό πυρετό με θνητότητα περίπου 15%.
Ο Δάγγειος πυρετός στην Ελλάδα
Ο Δάγγειος πυρετός ήταν ήδη γνωστός στους Έλληνες ιατρούς από το 1881,έτος κατά το οποίο εμφανίσθηκε η επιδημία της Σύρου και των Χανίων. Στα Χανιά νόσησαν περίπου 5.000 κάτοικοι (σε σύνολο 16.000), ενώ στη Σύρο σημειώθηκαν κρούσματα στο μισό πληθυσμό του νησιού.Το 1889,η επιδημία που μαινόταν στη νοτιοανατολική Μεσόγειο (Συρία, παράλια Μ. Ασίας), εξαπλώθηκε και στην Ελλάδα με 10.000 κρούσματα στον Πειραιά (λιμάνι-εμπορικός σύνδεσμος).
1927: το έτος της πολιτικής αστάθειας και του Δάγγειου πυρετού. Το έτος 1927 είχε αρχίσει για την Ελλάδα με τους καλύτερους οιωνούς. Μία νέα Οικουμενική Κυβέρνηση από τον υπερκομματικό Αλέξανδρο Ζαΐμη, η πρώτη μετά τη δικτατορία του στρατηγού Πάγκαλου το 1925,υποσχέθηκε να λύσει τα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που ταλάνιζαν τη χώρα. Τον Αύγουστο όμως, έρχονται στο φως της δημοσιότητας τα μεγάλα σκάνδαλα με τις συμφωνίες για τη μονοπωλιακή εκμετάλλευση των αστικών συγκοινωνιών από την εταιρεία Power, για την ύδρευση της πρωτεύουσας από την Ulen και για τα εγγειοβελτιωτικά έργα της Βόρειας Ελλάδας από την εταιρεία Hambro.Η οικουμενική κυβέρνηση υπό την κοινωνική κατακραυγή πέφτει και η Ελλάδα σύντομα αποκτά νέα κυβέρνηση (Ζαΐμης – Παπαναστασίου – Μεταξάς). Και ενώ το Σεπτέμβριο ο λαός παρατηρούσε με αγωνία τις προσπάθειες της νέας κυβέρνησης να σταθεροποιήσει την ελληνική δραχμή έναντι της αγγλικής λίρας, να πετύχει αναστολή πληρωμών των τοκοχρεωλυσίων των παλαιών εθνικών δανείων και να ρυθμίσει τον τιμάριθμο, κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην είδηση ότι στην Αθήνα εμφανίσθηκαν κρoύσματα με κύριο σύμπτωμα τον υψηλό πυρετό. Σε λίγα 24ωρα τα κρούσματα εξαπλώνονται στο Πειραιά και οι πολίτες αρχίζουν να θορυβούνται. Η σκέψη όλων βέβαια στράφηκε, και όχι άδικα, προς το μεγάλο εχθρό, την ελονοσία. Εξάλλου και τα ιατρικά πονήματα της εποχής, σε περιπτώσεις πυρετικών καταστάσεων κατεύθυναν τη διαγνωστική σκέψη κυρίως προς αυτή τη νόσο. Γρήγορα όμως η διαγνωστική αυτή πλάνη αποκαταστάθηκε. Μετά την πάροδο του πρώτου διημέρου όπου οι ασθενείς παρουσίαζαν κοινότυπα συμπτώματα γριππώδους συνδρομής, ο πυρετός υποχωρούσε απότομα και οι ασθενείς άρχιζαν να εμφανίζουν το χαρακτηριστικό εξάνθημα της νόσου στο πρόσωπο, όπως αυτό της ιλαράς,ενώ στα άκρα και τον κορμό έμοιαζε με αυτό της οστρακιάς. Ύστερα από διάστημα 3 ημερών άρχιζε απολέπιση και ζωηρός κνησμός. Έτσι τέθηκε πλέον εύκολα από τους ιατρούς η διάγνωση του Δάγγειου πυρετού.
1928: Ο Δάγγειος πυρετός παραλύει ένα κράτος. Μέχρι τα τέλη του 1927, ο Δάγγειος είχε κατακλύσει τους νομούς Αττικής και Βοιωτίας, ενώ αναφέρθηκαν και τα πρώτα κρούσματα στη Μεσσηνία. Από τους υπολογισμούς της Υγειονομικής Υπηρεσίας,ο αριθμός των κρουσμάτων για την περίοδο Σεπτ. 1927/Ιαν./1928, έφτασε τις 20.000. Από τον Ιανουάριο έως το πρώτο 10ήμερο του Ιουλίου δεν αναφέρθηκε κανένα κρούσμα. Τον Ιούλιο η χώρα βαδίζει πάλι προς εκλογές. Στις 19 Αυγ.1928,ο Ελευθέριος Βενιζέλος εκλέγεται πρωθυπου ργός με ποσοστό 62%. Μαζί με το Βενιζέλο όμως,“εκτινάσσει” τα ποσοστά του και ο Δάγγειος πυρετός στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα, όπου ο αριθμός των δηλωμένων κρουσμάτων φθάνει τα 338.300. Ήταν μία πρωτοφανής εξέλιξη της επιδημίας, ενώ και ο Βενιζέλος θα νοσήσει από Δάγγειο πυρετό. Οι Αρχές φάνηκαν ανήμπορες να αντιδράσουν και τα κρούσματα έφθασαν πανελλαδικά σε 1.420.000. Αυτή τη φορά όμως,η νόσος εμφάνισε μία άλλη, βαρύτερη μορφή, με συμπτώματα όπως αιματέμεση, εντερορραγία, μητρορραγία, αιματουρία, νευρικές και ψυχικές διαταραχές. Η θνητότητα κυμάνθηκε σε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα. Με βάση τα στοιχεία των Υγειονομικών Αρχών σημειώθηκαν 3.100 θάνατοι. Η επιδημία τελικά θα εξαφανισθεί το Δεκέμβριο του 1928.
Τα πρώτα επιδημιολογικά συμπεράσματα: Η επιδημία έδειξε ότι ενδιάμεσος φορέας της νόσου ήταν Stegomyia fasciata (A.aegypti). Στις πόλεις με παντελή έλλειψη κρουσμάτων Δάγγειου διαπιστώθηκε αντίστοιχα και η παντελής έλλειψη του εντόμου. Μεγάλης σημασίας ήταν επίσης η παρατήρηση ότι στη διακοπή της επιδημίας το 1928,συντέλεσε ο ερχομός του χειμώνα. Τέλος, χωρίς ακόμα να είναι τότε γνωστοί οι διαφορετικοί ορότυποι του ιού, τέθηκε το θέμα της ανοσίας που προκαλεί η νόσος. Άτομα που νόσησαν το 1927, δε νόσησαν το 1928, ενώ αυτά που νόσησαν το 1928 δε νόσησαν το 1929. Τριάντα χρόνια μετά την επιδημία,με ορολογικές έρευνες οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η επιδημία του 1928 οφειλόταν στον τύπο 1 του Δάγγειου πυρετού.